Moszczanka

Pochodzenie nazwy

                Nazwa wsi Moszczanka ma dość krótki rodowód, funkcjonuje bowiem dopiero od 1920 roku. Wcześniej określana była  mianem: Raszkówek Kolonia - zapewne z racji faktu, że zasiedlali ją głównie Niemcy sprowadzani od 1886 r. przez Pruską Komisję Kolonizacyjną. Druga część Raszkówka, zlokalizowana bliżej miasta, w okolicy zabudowań dworskich, funkcjonowała jako gmina Raszkówek. Niemiecka nazwa wioski to: Raschwege, co można przetłumaczyć jako drogę do Raszkowa.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wprowadzano zmiany nazw miejscowości, ze względów praktycznych i językowych. Wtedy właśnie w piśmie Wojewody Poznańskiego z dnia 28 stycznia 1920 roku zaproponowano zamianę Raszkówka Kolonii na Raszkowiec. Władze lokalne nie zgodziły się na tą propozycję, ponieważ istnienie trzech podobnych nazw miejscowości obok siebie (Raszków, Raszkówek (gmina) i Raszkowiec) byłoby zapewne źródłem wielu nieporozumień. Wobec powyższego uznano iż najwłaściwszą nazwą byłby Skórzew na pamiątkę po  rodzinie Skórzewskich – ostatnich właścicielach Raszkówka. Nie wyraził na to zgody Wojewoda Poznański, argumentując z kolei, że już trzy takie miejscowości istnieją w Województwie i powodują dość nieporozumień. Zaproponował zatem do wyboru trzy nazwy: Tążyń, Tążanica lub Moszczanka. Zdecydowano się na Moszczankę – dnia 30 kwietnia 1920 roku. Wiele więc wskazuje na to, ze nazwa wsi jest po prostu dziełem przypadku.

Nazwę Raszkówek pozostawiono dla gminy Raszkówek, którą po drugiej wojnie światowej włączono w obręb Moszczanki Do dzisiaj okoliczni mieszkańcy używają nazwy Raszkówek dla tej właśnie części wioski.              

Właściciele ziemscy Moszczanki-Raszkówka

               Pierwsi znani właściciele Raszkówka to Wojciech Pacynowski i Marcin Rąbczyński. Wiadomo, iż mieli w posiadaniu wieś w 1579 roku. Następnie przeszła w ręce rodziny Chwalczewskich i Miełoszewskich – po ślubie Anny Chwalczewskiej ze Stanisławem Miełoszewskim.  Ich syn Krzysztof sprzedał w 1608 r. miasto Raszków wraz z przyległymi wsiami Mikołajowi Domaniewskiemu, cześnikowi łęczyckiemu za 30 tys. złotych polskich.  Z kolei syn Mikołaja Kazimierz sprzedał miasto Raszków z wsią Raszkówek Władysławowi z Leszna Leszczyńskiemu. Leszczyńscy utrzymali dobra przez kilka następnych pokoleń. Kolejni znani właściciele Raszkówka to Mycielscy herbu Dołęga. W 1792 roku dobra raszkowskie były w rękach potomka rodu Leszczyńskich – Franciszka Ksawerego Działyńskiego, wojewody kaliskiego. W tymże roku kupił  majątek od Działyńskiego Paweł Skórzewski, stolnik i poseł kaliski. Po jego śmierci w 1820 r. Raszkówek przeszedł w ręce wnuka – pułkownika wojsk polskich Walentego Skórzewskiego i dalej – jego następców.

W końcu XIX wieku spadkobiercy Kazimierza Skórzewskiego odsprzedali dobra Pruskiej Komisji Kolonizacyjnej, a po 1907 roku  majątek został rozparcelowany.

Aneta Franc

Źródła:
Archiwum Państwowe w Kaliszu, Starostwo Powiatowe w Odolanowie, sygn. 59.
E. Callier, Powiat kaliski w XVI stuleciu. Szkic geograficzno-historyczny, Poznań 1887, s. 131;
Majątki wielkopolskie, t. 3, powiat ostrowski, Szreniawa 1996, s. 165-166;
B. Nowak, Raszków. Historia i współczesność miasta i gminy, Raszków 1992, s. 82;
Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, red. B. Chlebowski, W. Walewski, t. IX, Poznań 1888, s. 535;
Teki Dworzaczka; CD wersja 1.2.0. dla Windows, Biblioteka Kórnicka PAN, 1997


Sołtysi Moszczanki:

- Walenty Walczak (1930 - 1939, 1945)
- Władysław Krupa (1945 - 1954)
- Kazimierz Nowicki (1954 - 1960)
- Marian Matuszkiewicz (1960 - 1988)
- Włodzimierz Borkowski (1988 -2003)
- Władysława Smolińska (od 2003)

Dariusz Dera, Zbigniew Kmiecik, Donata Krampilc, Damian Kruszyk, Renata Rabencka, Łukasz Stefański i Bogdan Szymaniak

Kontakt

 

Stowarzyszenie Rozwoju i Współpracy Wsi Moszczanka i Skrzebowa
Moszczanka 68
63-440 Raszków
e-mail: karolmarszal@wp.pl

Konto:
Bank Spółdzielczy w Raszkowie
55 8430 0009 0005 1422 0170 3760

KRS 0000242112
REGON 300157956
NIP 622-25-85-613